Η μεταμοντέρνα αποδόμηση δεν σταματά στους μεγαλύτερους ποιητές της παγκόσμιας ιστορίας.

Τώρα ο Ουϊλλιαμ Σαίξπηρ, ίσως ο σημαντικότερος θεατρικός συγγραφέας της αγγλικής γλώσσας, πρόκειται να υποβληθεί σε διαδικασία …«αποαποικιοποίησης».

Η εξέχουσα θέση του ως συγγραφέα χρησιμοποιείται για τη διάδοση της «λευκής ευρωπαϊκής υπεροχής», σύμφωνα με τους κριτικούς.

Αλλά είναι αυτό πραγματικά μια απαραίτητη πράξη πολιτιστικής επανεκτίμησης – ή είναι άλλη μια έκφραση αριστερού εξτρεμιστικού μίσους;

Το Shakespeare Birthplace Trust, το οποίο διαχειρίζεται τη γενέτειρα του θεατρικού συγγραφέα στο Stratford-upon-Avon, ανακοίνωσε ότι θα κάνει την έκθεση πιο «περιεκτική» και θα απομακρυνθεί από μια «δυτική προοπτική». 

Το υπόβαθρο είναι μια «επιστημονική» μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, η οποία επικρίνει την «καθολικοποίηση» του έργου του Σαίξπηρ ως στρατηγική για τη διατήρηση της «λευκής ευρωπαϊκής κυριαρχίας». 

Αυτό το επιχείρημα βασίζεται στην υπόθεση ότι η δυτική υψηλή κουλτούρα είναι από μόνη της μια ιστορία καταπίεσης – μια αφήγηση που κυριαρχεί στους ακαδημαϊκούς και πολιτιστικούς κύκλους στους οποίους έχουν διεισδύσει και υιοθετήσει με επιτυχία αριστεροί εξτρεμιστές τις τελευταίες δεκαετίες.

Ριζοσπαστικός αριστερός αφυπνισμένος ακτιβισμός

Το 2022, ένα ερευνητικό πρόγραμμα του Trust και της Δρ Helen Hopkins του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ σημείωσε ότι η ιδέα της «καθολικής» ιδιοφυΐας του Σαίξπηρ «ωφελεί την ιδεολογία της λευκής ευρωπαϊκής υπεροχής». 

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο ευρωπαϊκός πολιτισμός απεικονίζεται ως σημείο αναφοράς για την υψηλή τέχνη και ο θεατρικός συγγραφέας ως σύμβολο της βρετανικής «ανωτερότητας», ανέφερε η Telegraph.

Το έργο δήλωσε ότι αυτή η απεικόνιση είχε προκαλέσει ζημιά και συμβούλεψε το Trust να σταματήσει να ισχυρίζεται ότι ο Σαίξπηρ ήταν ο «μεγαλύτερος». Ο συγγραφέας θα πρέπει να θεωρείται μέρος μιας παγκόσμιας κοινότητας «ίσων και διαφορετικών» συγγραφέων. (!!!!!!!!!)

Επίθεση στον ίδιο τους τον πολιτισμό

Οι ενέργειες του Shakespeare Birthplace Trust δεν αποτελούν μεμονωμένη περίπτωση.

Εδώ και χρόνια, λαμβάνονται μέτρα κατά των μεγάλων επιτευγμάτων του ευρωπαϊκού πολιτισμού στο όνομα της «αποαποικιοποίησης». 

Για παράδειγμα, προειδοποιήσεις για τα έργα του Σαίξπηρ έχουν ήδη εισαχθεί στα βρετανικά πανεπιστήμια – λόγω της υποτιθέμενης προβληματικής «φυλετικοποιημένης δυναμικής» και του «μισογυνισμού». 

Το Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας, για παράδειγμα, έλαβε τον ακόλουθο «πρόλογο»: «Σημείωση σχετικά με το περιεχόμενο: Το έργο περιέχει βίαιη γλώσσα, σεξουαλικά υπονοούμενα, μισογυνισμό και ρατσισμό». :-)))))

Το Globe Theatre του Λονδίνου, μια ανακατασκευή του ιστορικού θεάτρου όπου ο Σαίξπηρ παρουσίασε κάποτε τα έργα του, εισήγαγε ακόμη και «σεμινάρια κατά του ρατσισμού» για να επανερμηνεύσει ανάλογα τα έργα του.

Αντί για τον Σαίξπηρ, υπάρχουν τώρα αρκετά ιδιότροπα γεγονότα – για παράδειγμα, μια παράσταση από τον ποιητή της Βεγγάλης Rabindranath Tagore και ένα εργαστήριο χορού Bollywood εμπνευσμένο από το “Romeo and Juliet”. 

Από πού προέρχεται αυτή η παρόρμηση για συστηματική διάλυση της δικής μας πολιτιστικής κληρονομιάς;

Ποιος ορίζει το πολιτιστικό νόημα;

Η απόφαση να μην αποκαλείται πλέον ο Σαίξπηρ ο «μεγαλύτερος θεατρικός συγγραφέας», αλλά να παρουσιάζεται απλώς ως ένας από τους πολλούς παγκοσμίως ισότιμους συγγραφείς, εγείρει θεμελιώδη ερωτήματα.

Ποιος αποφασίζει αν ένα πολιτιστικό επίτευγμα έχει οικουμενική ισχύ;

Δεν είναι ακριβώς η διαχρονικότητα και η συνάφεια των δραμάτων του Σαίξπηρ που τον κάνουν διεθνώς διάσημο; 

Περιορίζοντας το έργο του σε ιδεολογικές ερμηνείες, επιδιώκει κανείς μια επανερμηνεία που έχει να κάνει περισσότερο με τον Kulturkampf  παρά με την επιστήμη.

Η ιδεολογική διάσταση

Αυτή η εξέλιξη εντάσσεται σε ένα ευρύτερο μοτίβο: οι αριστεροί ιδεολογικοί κύκλοι αμφισβητούν όλο και περισσότερο τα επιτεύγματα της δικής τους κουλτούρας και προσπαθούν να τα αντικαταστήσουν με πολιτικοποιημένες αφηγήσεις. 

Το κάλεσμα για «αποαποικιοποίηση» του Σαίξπηρ δεν είναι μια ακίνδυνη προσπάθεια να γίνουν τα έργα του πιο προσιτά, αλλά μέρος μιας ευρύτερης επίθεσης στην πολιτιστική ταυτότητα της Δύσης. 

Αντί να εισαχθεί ένα ευρύ κοινό στη λογοτεχνική κληρονομιά, προωθείται ένας πολιτιστικός-κριτικός λόγος, ο οποίος τελικά ισοδυναμεί με τη σχετικοποίηση και την αποδόμηση των δικών μας παραδόσεων.

Πολιτισμός ή αυτοκαταστροφή;

Τελικά, παραμένει το ερώτημα αν αυτό είναι πραγματικά μια προώθηση της διαφορετικότητας ή μάλλον μια πολιτιστική αυτοκαταστροφή από ιδεολογική πεποίθηση. 

Η «αποαποικιοποίηση» του Σαίξπηρ είναι απλώς ένα ακόμη βήμα σε μια εξέλιξη που κρατά τη Δύση παγιδευμένη σε μια συνεχή αίσθηση ενοχής. 

Η υπεράσπιση των δικών του πολιτιστικών παραδόσεων δεν είναι σημάδι αλαζονείας, αλλά πράξη αυτοσεβασμού. Γιατί αυτοί που σκόπιμα κόβουν τις ρίζες τους θα ξεριζωθούν οι ίδιοι στο τέλος.