Στο μέλλον, οι πληρωμές σε μετρητά σε επιχειρηματικό πλαίσιο δεν μπορούν να υπερβαίνουν τα 10.000 ευρώ.

Από το ποσό των 3.000 ευρώ, οι λιανοπωλητές υποχρεούνται να επαληθεύσουν την ταυτότητα του αγοραστή και να τεκμηριώσουν ανάλογα τη συναλλαγή.

Από τον κανονισμό αυτό εξαιρούνται οι καθαρά ιδιωτικές πληρωμές μεταξύ φυσικών προσώπων, υπό την προϋπόθεση ότι δεν ενεργούν υπό επαγγελματική ή εμπορική ιδιότητα.

Οι καταθέσεις σε τράπεζες ή πιστωτικά ιδρύματα δεν θεωρούνται επίσης πληρωμές σε μετρητά κατά την έννοια της παρούσας διάταξης.

Ο κανονισμός επιτρέπει στα κράτη μέλη να διατηρούν ή να θεσπίζουν αυστηρότερους εθνικούς κανόνες.

Στη Γαλλία, για παράδειγμα, το όριο μετρητών ήταν 1.000 ευρώ για πληρωμές από ιδιώτες σε εμπορικούς εμπόρους ή μεταξύ εμπόρων για χρόνια.

 Ο κανονισμός αυτός ισχύει για πρόσωπα με φορολογική κατοικία στη Γαλλία. Για άτομα με φορολογική κατοικία στο εξωτερικό, όπως τουρίστες, το όριο είναι 15.000 ευρώ, εφόσον πρόκειται για προσωπικά έξοδα.

Για πληρωμές σε μετρητά άνω των 1.000 ευρώ, η ταυτότητα του πληρωτή πρέπει να ελέγχεται και να τεκμηριώνεται. Επιπλέον, μπορούν να επιβληθούν πρόστιμα για παραβιάσεις αυτών των κανονισμών.

Ένα άλλο κεντρικό στοιχείο της δέσμης μέτρων της Ε.Ε. είναι η ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες (AMLA), η οποία θα εδρεύει στη Φρανκφούρτη.

Αυτή η νέα αρχή της Ε.Ε. πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία φέτος και θα συντονίζει τις εθνικές εποπτικές αρχές και θα παρέχει άμεση εποπτεία σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα με ιδιαίτερο κίνδυνο.

Τα μέτρα αυτά αποτελούν μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, το οποίο εφαρμόζεται σταδιακά από το 2021. Οι νέοι κανονισμοί εγκρίθηκαν επίσημα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Απρίλιο του 2024.

Ωστόσο, υπάρχουν επίσης πολλοί επικριτές των ανώτατων ορίων, καθώς πρόκειται να εισαχθούν στις ευρωπαϊκές χώρες και στην Ε.Ε..

Σε ένα έγγραφο συζήτησης από το Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Aschaffenburg, ο δικηγόρος Ralph Hirdina υποστηρίζει ότι τα νόμιμα όρια μετρητών θα μπορούσαν ενδεχομένως να παραβιάσουν θεμελιώδη δικαιώματα. 

Ειδικότερα, τονίζεται το δικαίωμα στην πληροφοριακή αυτοδιάθεση και η προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Ο Hirdina προειδοποιεί ότι ο περιορισμός των πληρωμών σε μετρητά θα μπορούσε να επηρεάσει την ελευθερία των πολιτών.

Σε δήλωσή της τον Μάρτιο του 2022, η ΕΚΤ επέκρινε την πορεία της Ισπανίας να περιορίσει το όριο για αναλήψεις μετρητών στα 1.000 ευρώ.

Το καθορισμένο όριο είναι «δυσανάλογα χαμηλό», σύμφωνα με την ΕΚΤ. Το χαμηλό ποσό θα «περιέπλεκε σημαντικά» την επεξεργασία νόμιμων συναλλαγών με μετρητά ως μέσο πληρωμής και έτσι θα έθετε σε κίνδυνο «την έννοια του νόμιμου χρήματος όπως κατοχυρώνεται στη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Όσον αφορά το ανώτατο όριο των 1.000 ευρώ, η ΕΚΤ εξακολουθεί να προειδοποιεί ότι ένα τόσο χαμηλό ελάχιστο ποσό «θα έχει ακούσιες αρνητικές επιπτώσεις στο καθεστώς νόμιμου χρήματος των τραπεζογραμματίων ευρώ».

Ένας τέτοιος περιορισμός στις πληρωμές σε μετρητά θα περιόριζε επίσης σημαντικά την ελευθερία των πολιτών να επιλέγουν το μέσο πληρωμής που προτιμούν.

Ταυτόχρονα, η ΕΚΤ τονίζει ότι τα μετρητά «διευκολύνουν την ένταξη ολόκληρου του πληθυσμού στην οικονομία» – αποτελούν βασικό μέσο πληρωμής, ιδίως για τους ηλικιωμένους και για τα άτομα με περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες ψηφιακών πληρωμών.

Στη δήλωσή της, καταλήγει: «Το ανώτατο όριο μετρητών στην Ισπανία φαίνεται υπερβολικά χαμηλό και ιδίως το πρόστιμο του 25% του καταβληθέντος ποσού φαίνεται δυσανάλογα υψηλό».

Παρά την κριτική της ΕΚΤ για το ισπανικό ανώτατο όριο, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Ισπανία εγκαταλείπει την πορεία της.

Το μοντέλλο θα μπορούσε ακόμη και να δημιουργήσει προηγούμενο. Ο γνωστός δημοσιογράφος επιχειρήσεων Norbert Häring φέρνει μια πτυχή στο blog του που δεν μπορεί να αποκλειστεί. Όσον αφορά το γενικό μητρώο περιουσιακών στοιχείων που προβλέπει η Ε.Ε., ο ισπανικός τρόπος θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό βήμα για την Ε.Ε..

Το σχεδιαζόμενο μητρώο περιουσιακών στοιχείων της Ε.Ε. είναι μια πρωτοβουλία για την καταγραφή των περιουσιακών στοιχείων και των περιουσιακών στοιχείων (π.χ. ακίνητα, τραπεζικοί λογαριασμοί, κινητές αξίες) φυσικών και νομικών προσώπων σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε..

Ο στόχος, λέγεται επίσημα, είναι η αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της φοροδιαφυγής και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, παρέχοντας στις αρχές καλύτερη επισκόπηση των περιουσιακών στοιχείων. Πέρυσι, η Ε.Ε. δημοσίευσε μελέτη σκοπιμότητας για το θέμα αυτό.

Επί του παρόντος, είναι δύσκολο για την Ε.Ε. να παρακολουθεί πόσα μετρητά διατηρεί κάποιος στη χώρα του.

Ωστόσο, εάν οι αναλήψεις μετρητών άνω των 1.000 ευρώ απαγορευτούν στο μέλλον και οι αναλήψεις ύψους 3.000 ευρώ και άνω πρέπει να αναφέρονται και να αιτιολογούνται, η κατάσταση θα αλλάξει σημαντικά – οι συναλλαγές σε μετρητά θα γίνουν πολύ πιο εύκολο να παρακολουθούνται.